02 oktober 2024 Lieven Beullens en Matthias Ceusters Eigen artikels Wat maakt Zweedse bedrijven zo succesvol?
Abba zong al "Money, Money, Money", maar wat maakt Zweedse bedrijven zo succesvol?
Lees hier het volledige artikel.
Zweden is een land met amper 10 miljoen inwoners. Al heeft het een lager bevolkingsaantal dan België; toch staat het Scandinavische land veel hoger aangeschreven binnen de investeringswereld. Onze analisten trokken enkele dagen naar Stockholm en bezochten er toonaangevende bedrijven om na te gaan wat de Zweedse economie zo uniek en aantrekkelijk maakt.
De Zweedse beursindex SIXRX kan uitstekende prestaties voorleggen. Als we de resultaten aanpassen naar euro om wisselkoersverschillen te elimineren, dan zien we dat de index de laatste vijf jaar bijna verdubbeld is. Daarmee behaalde hij een gemiddeld jaarlijks rendement van bijna 15% over deze periode, waarmee hij de prestatie van de EURO STOXX 50 (gemiddeld 11%) sterk in de schaduw zet. Om nog maar te zwijgen van onze eigen BEL20 (gemiddeld 6%). Ook over 10 jaar kon de SIXRX (gemiddeld ruim 10%) de EURO STOXX 50 (8%) en de BEL20 (6%) ver achter zich laten. Deze goede prestatie is niet te danken aan één of zelfs niet aan enkele aandelen. Om te begrijpen wat er zo uniek is aan de Zweedse cultuur, gingen onze analisten op zoek naar een verklaring voor de sterke prestatie van de Zweedse bedrijven.
Snelle focus op internationalisering
Zweden heeft een groot grondoppervlak, maar slechts een beperkt aantal inwoners. Een groot deel van het land bestaat immers uit natuurgebieden. Een beperkt aantal inwoners leidt tot een eerder bescheiden binnenlandse markt. Dit hadden de toonaangevende industriële spelers decennia geleden al begrepen en ze wilden hun (groei)potentieel dan ook niet beperken tot hun eigen grondgebied. Bijgevolg zijn de belangrijkste spelers zich al snel beginnen focussen op internationale expansie. Bedrijven zoals Atlas Copco, Securitas, Husqvarna en Assa Abloy hebben zich dankzij deze internationale focus kunnen opwerpen tot globale marktleider in hun respectievelijke markten. Zweden bouwde sterke connecties op met de VS, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. Dit zijn dan ook de belangrijkste internationale markten voor het land.
Goede scholing
Het Zweedse schoolsysteem staat wereldwijd hoog aangeschreven. Dit schoolsysteem is gratis voor de bevolking om zo het maximale potentieel van elk individu te kunnen benutten. De studenten worden er gedurende hun hele opleiding toe aangezet om zelfstandig te werken en verantwoordelijkheid op te nemen over hun eigen leerproces. Dit komt ook duidelijk naar boven in de cultuur van de verschillende bedrijven. Eigenaarschap en verantwoordelijkheid waren twee van de kernbegrippen die uit de gesprekken met toonaangevende CEO’s en CFO’s steeds naar boven kwamen. Deze kwaliteiten tracht men binnen de opleiding te ontwikkelen door een sterke focus te leggen op probleemoplossend denken, innovatie en een kritisch denkvermogen. Dit heeft mee geleid tot een bevolking die het Engels zeer goed beheerst, technisch sterk onderlegd is en een sterk gedigitaliseerde maatschappij heeft ontwikkeld.
Aantrekkelijke maatschappij
Zweden staat al jaren in de top van gelukkigste landen ter wereld volgens het World Happiness Report, samen met de andere Scandinavische landen. Het biedt een uitstekende levenskwaliteit, gendergelijkheid, goede work-life balans en een degelijk sociaal zekerheidssysteem met veel vakantiedagen en een uitgebreid ouderschapsverlof. Deze cultuur trachten de bedrijven ook door te trekken in hun dagelijkse werking, ongeacht of het gaat over lokale of internationale afdelingen. Atlas Copco wordt wereldwijd gezien als een vooraanstaande werkgever dankzij de uitstekende cultuur die er heerst. De werknemers krijgen alle mogelijkheden om zich volledig te ontplooien en verantwoordelijkheid te nemen over hun job. Jobs worden niet omschreven volgens traditionele functionele werkomschrijvingen. Nee, aan elke job is een individuele missie verbonden. Op deze manier krijgt de werknemer zicht op zijn of haar rol in het grotere geheel. Bijgevolg stijgt de betrokkenheid van de werknemer, wat de productiviteit doet toenemen. Dankzij de positieve Zweedse cultuur en maatschappij slagen Zweedse bedrijven er ook in om de beste internationale werkkrachten aan te trekken.
Uit het gesprek met de CFO van Addtech kwam naar boven dat cultuur het allerbelangrijkste is bij internationale expansie. De overgenomen bedrijven en hun management moeten openstaan voor de Zweedse cultuur en hierin meegaan. Enkel op deze manier kunnen overnames succesvol worden. Acquisities worden daarom zorgvuldig voorbereid. Het proces duurt meestal zeer lang omdat seriële overnemers zoals Addtech en Indutrade er zeker van willen zijn dat er een culturele fit is met het overnamedoelwit.
Heuse startup cultuur
Stockholm is één van de meest innovatieve steden ter wereld. Het herbergt digitale wereldspelers zoals Spotify, Soundcloud en Klarna en wordt wereldwijd gezien als toonaangevend in de sectoren van financiële technologie (FinTech), gaming en muziektechnologie (Music Tech). Als er wordt gekeken naar het aantal unicorns (jonge bedrijven met een marktwaarde van meer dan 1 miljard USD) per capita, staat Stockholm wereldwijd op nummer 2 na Silicon Valley. Er werden de jongste jaren maar liefst 41 unicorns opgericht, waardoor Zweden wereldwijd tot de negen meest actieve landen behoort. Dit met slechts 10 miljoen inwoners. België is spijtig genoeg nergens te bespeuren in de top van deze lijst.
De goede scholing, met een sterke nadruk op eigenaarschap en innovatie, zet de bevolking aan om de stap te zetten naar het starten van een eigen onderneming. Bovendien hebben de meeste universiteiten zelf holdingbedrijven gecreëerd die investeren in nieuwe startups. In Zweden wordt meer dan 3% van het BBP geïnvesteerd in Onderzoek & Ontwikkeling, aanzienlijk meer dan het globale gemiddelde.
Ook de talloze Zweedse succesverhalen doen de bevolking dromen van een eigen bedrijf. Daarnaast is er ook een zeer sterk sociaal vangnet voor ondernemers. Dankzij de sociale zekerheid worden inwoners aangemoedigd om de stap te wagen en hun eigen onderneming te starten. Loopt het verhaal toch slecht af, dan kunnen ze nog steeds terugvallen op de sociale zekerheid zonder een te groot risico te lopen.
Dankzij deze startup cultuur stond Zweden in 2022 op nummer 3 van meest innovatieve landen ter wereld en in 2023 op nummer 9 van landen die ondernemerschap stimuleren.
Decentralisatie
Of het nu gaat over Atlas Copco, Indutrade, Investor AB of Investment AB Latour, decentralisatie was altijd één van de, zo niet dé belangrijkste verklaring voor hun succes. De mentaliteit van ondernemerschap is sterk verweven met de bedrijfsidentiteit. De bedrijven wensen geen regels en richtlijnen op te leggen van bovenaf. Nee, elke divisie of dochterbedrijf is volledig verantwoordelijk voor het eigen slagen. Deze moet zelf de kansen identificeren en ze grijpen, ook op vlak van overnames. Divisies fungeren als een eigen bedrijf met een eigen CEO en staan zelf in voor de eigen financiering. Ze moeten er ook zelf in slagen om hun doelstellingen te behalen zonder interventies van bovenaf. Het moederbedrijf, hoofdkantoor of holdingbedrijf zijn er enkel om de nodige ondersteuning te bieden om opportuniteiten te benutten en om een uitgebreid netwerk aan te bieden. Ze gaan zich echter niet bezig houden met de dagdagelijkse activiteiten van de divisies of dochterondernemingen. Het volledige vertrouwen wordt gelegd in een bottom-up benadering. Net daarom dat cultuur en mensen zo belangrijk zijn. Enkel met de juiste mentaliteit en kwaliteit van de werknemers kan een dergelijke cultuur succesvol zijn. De moederbedrijven steken dan ook het grootste deel van hun tijd in het zoeken van de juiste mensen om een dergelijk gedecentraliseerd bedrijfsmodel te laten slagen. De mensen zijn veel belangrijker dan de producten zelf, want de producten kunnen bijna altijd, vroeg of laat gekopieerd worden.
Denken op lange termijn
Zweden telt talloze gerenommeerde holdings zoals Investor AB, Investment AB Latour, Industrivärden, Bure, Lundbergföretagen en nog veel meer. Deze zijn vaak in handen van enkele vooraanstaande families die leven van de inkomsten van deze holdings. Ze gaan daarom steeds conservatief om met de financiën en handelen steeds met de lange termijn in het achterhoofd. De holdings en seriële overnemers die bezocht werden, handelden allemaal vanuit een langetermijnperspectief. Als ze investeren in bedrijven dan is het steeds met de intentie om deze bedrijven of de gedeeltelijke belangen in de bedrijven te behouden en ze nooit meer van de hand te doen. Doelstellingen en strategische beslissingen worden dan ook steeds voor de lange termijn opgesteld. CEO’s van dochterbedrijven die prioriteit geven aan doelstellingen op de kortere termijn worden meteen op de vingers getikt.
Dit biedt de Zweedse bedrijven dan ook de nodige voordelen. Ze leren meer strategisch denken en focussen zich niet op de waan van de dag op de beurs. Dit levert op de lange termijn immers de beste resultaten op, wat ook duidelijk naar boven komt in de prestatie van de SIXRX-index. Enkel op deze manier kunnen de bedrijven uit het kleine Zweden op de lange termijn concurrentieel blijven en leidende posities innemen en behouden op de globale markt.